En önemli yeme davranışı bozukluklarından biri olan Anoreksiya nervoza, vücuda hakim olan, yemek yemeyi artık kişinin kendisinin aşırı bir şekilde kontrol ettiği ve bu nedenle de gün geçtikçe zayıflayıp normal vücut ağırlığının altına düştüğü psikolojik bir hastalık olarak tanımlanabilir. Aslında bu, bireylerin içerisinde yaşadıkları duygusal dengesizliğin dışa vurumdur. Çünkü yeme davranışı bozukluğu olan Anoreksiya Nervozalı bir bireyin, yemek yeme dürtüsünü, kişinin aç ya da tok olması değil, psikolojik ve biyolojik faktörlerin karmaşık etkileşimi kontrol eder.
Kaç Şekilde Görülür?
Anoreksiya Nervozayı iki şekilde sınıflandırabiliriz. Kısıtlayıcı tipte olan birey, tüm besinlerden uzaklaşır, beslenmeyi tamamen reddeder, tıkınan-çıkaran tipteki birey ise dikkat çekmemek için başkalarının yanında yemeğini yer sonra ise kendisine ceza vererek yediklerini kusar ve aşırı şekilde fiziksel aktivite yapar. Aslında ailelere bu konuda büyük rol düşmektedir. Çocuklarının yeme davranışlarını aile sürekli kontrol etmeli ve tedbirli davranmalıdır.
Anoreksiya Nervoza ne gibi belirtilerle kendisini gösterir?
Anoreksiya nervozalı bir birey sağlıklı yaşamının devamı için gerekli normal vücut ağırlığında olmayı reddeder, zayıf olmasına rağmen kilo almaktan aşırı derecede korkar, beden biçimini farklı algılar, özellikle aynanın karşısına sık sık geçer ve neredeyse kemikleri sayılacak bir haldeyken kendisini aşırı şişman görür. Aynı zamanda başkaları için çok lezzetli yemekler hazırlar ama hazırladığı bu yemekleri kendisi kesinlikle tüketmez. İşte bu gibi beslenmeyi reddedici davranışlar sonucunda bu bireyler fazlaca kilo verir ve bunun sonucunda da yaşamları tehlikeye girer.
Bu bireyler, beslenmesini nasıl değiştiriyor?
Bu bireyler midelerini düşük enerjili besinlerle dolduruyorlar ve başka besinin mideye girmesine izin vermiyorlar. Düşük kalorili su içeriği yüksek besinleri tercih ediyorlar, bol meyve, hacmi fazla olan besinleri yiyorlar, karbonhidrat ve yağı beslenmelerinde azaltıyorlar, idrar ve dışkılamayı arttıran ilaçları kullanıyorlar. Ayrıca bu bireyler o kadar reddedicidir ki siz onlara küçük bir lokma ekmeği bile yedirmekte zorlanırsınız.
Kimlerde Görülüyor?
Aslında Anoreksiya Nervoza hayatından memnun olmayan ergenlik çağındaki gençlerde masum bir zayıflama tutkusu olarak başlar. Kadınlarda ise daha fazla görülür. Bu hastalığın başlangıcına birey kendisini etkisiz olarak görür. Gücünü göstermek için de kilo verir ve bu onun için etkileyici bir başarı demektir. Kendilik değeri onun için zayıflığıdır. Bu nedenle bu dönemde beslenmede gereksiz kısıtlamalar yapmak, bireye Anoreksiya Nervozanın kapılarını açmaktadır.
Aneroksiya oluşmasında medya etkili mi?
Aslında medyanın da bu hastalığın başlamasında büyük etkisi oluyor. Çünkü artık medya ve toplum tarafından sık sık dile getirilen inceliğin çekicilik göstergesi haline gelmesi bu hastalığa gençleri sürükleyebiliyor. Genç kızlar daha çekici görünebilmek, mankenlere benzeyebilmek için bilinçsizce diyet yapıyorlar. Bu dönemde ailenin de baskıcı davranması, annenin evde sürekli diyet yapması, gencin kilo vermesi için yemek yemesinin kısıtlanması, annenin evde babaya göre daha güçlü olması ve gencin ailesi tarafından hiçbir işe yaramadığının sürekli tekrarlanması bireyi yine bu hastalığa sürükleyebiliyor.
Birey tüm bu davranışları sonucunda artık bir Anoreksiya Nervozalı birey haline geliyor. Vücut ise hiç alışkın olmadığı bir tempoya giriyor. Tüm organların çalışma düzeni değişiyor, gerekli olan besin öğeleri alınamıyor ve bu nedenle de artık sağlık sorunları baş gösteriyor.
Peki ne gibi sağlık sorunları görülüyor?
- Karamsarlık, alınganlık
- Cinsel istekte azalma
- Uyku düzensizliği
- Aileyi inkar etme
- Depresyon
- Deri kuruması, saç dökülmesi
- Kabızlık
- Düşük vücut sıcaklığı
- Adet düzensizliği
- Beyin işlevlerinde azalma
- Kansızlık
- Mide salgılarında azalma
Erken teşhis tedavide etkili oluyor mu?
Bu kadar ciddi sorunların baş gösterdiği bir hastalık olan Anoreksiya Nervoza erken teşhis edilirse önlenebilir. Tedavide bireye doğru beslenme davranışları kazandırılmaya çalışılıyor. Öncelikle yiyecek kısıtlaması durduruluyor, yeme bozukluğu davranışları değiştiriliyor, ortaya çıkan sağlık sorunları tedavi ediliyor ve son olarak normal sağlıklı kişiye uygun vücut ağırlığı sağlanıyor. Ancak tüm bu tedavinin diyetisyenin etkin olduğu deneyimli bir ekiple gerçekleştirilmesi gerekiyor.
Unutulmamalıdır ki Anoreksiya nervoza tamamen iyileşen bir hastalık değildir. Kişi psikolojik olarak bir sorunla karşı karşıya kaldığında tekrardan bu hastalıkla yüz yüze gelebilir. Bu nedenle özellikle aileler bu konuda çocuklarını takip etmeli ve yeme davranışı bozukluğuna neden olacak davranışlardan kaçınmalıdır. Beyaz bir sayfaya mürekkep akıttığınızda nasıl siz engel olamadan dağılıyorsa, Anoreksiya nervoza da başladığında siz engel olamadan vücudunuzda dağılıyor. Bu nedenle tehlike çanları çalmadan doğru beslenme davranışları geliştirilip hastalılığın engellenmesi gerekiyor.